*Truni i Geg dhe *brain e Anglishtes japin interpretimin etimologjik të kësaj fjale, nje nga më të vështirat per etimologjinë.
Duket sikur *Truni thotë *T'run, të ruaj. Po ashtu Anglishtja thotë se është *Brain që vjen nga brojn>brajn>brain ku *broj është fjala e Shqipes se lashtë për fjalën *mbroj, e cila ka hyrë në deri në formimin e latinishtes si *protegere.
Duket sikur në formë ashtu edhe në përmbajtje thonë se truri është organi që ju mbron?
Truri si fjale është më i vjetër se brain.
Por ju mund të kuptoni lehtësisht qe të dyja format kanë një rrënjë. Fjala e anglishtes është nje derivat i drejperdrejte nga Shqipja.
Çfarë do të thotë kjo?
Etimologjia përfundon këtu, nuk mund te japi më zgjidhje të origjines se fjales.
Fjala e Gegënishtes padysim është me e vjetra se *brain e anglishtes. Nga kodet e mia, këtu kemi të bëjmë me kodin U.
Shikoni me vëmëndje formën e U. U-ja tregon një objekt të rethuar per pjesen brenda tij, që çdo gjë që është brenda U-së është e mbrojtur, e ndarë me "mure" nga ambjenti i jashtëm. Piktograma e brëndësise së dickaje, koncepti i shtëpisë, i shpellës, breshkes, i mbulesës U që hedhim mbi kokë kur bie shi, i Umbrellës, jo ombrellës. Kjo ishte zgjidhur shume kohe me pare ne shkrimin Danubian dhe ishte karakteri nje V permbys me vija anash, qe por mua ajo eshte U ja e pare e ndertuar si piktogram, U-ja primitive.
Permbajtja e U thotë se është diçka që ka dhe është brenda dhe është e mbrojtur.
Shembulli më tipik i kodit të kësaj fjale është fjala Trup. Shikoni sa afër *Truri dhe *Trupi si forma.
Etimologjia do të thotë që ju nuk mund t'i krahasoni këto dy forma sepse përmbajtja e tyre është e ndryshme.
A është vërtet ndryshe permbajtja? Ne dimë sot vetëm performancën kuptimore ne kemi ne sot per *Trunin, në fund të ciklit. *Truni është ajo gja që kemi brënda në kokë. Pra një lidhje e përciptë fjalë figure e trurit si objekt memorizuar në qelizat e trurit tone. Vetëm ka dy elemente, fjalën dhe objektin që emërton.
Por a ka qënë e njëjta performance kuptimore, përmbajtje për ata që krijuan për herë të parë fjalën *truni?
Sigurisht që jo.
Philosophia, që vjen nga Shqipja filloj me pyes për fillimin, pyesofilloj, dhe jo nga Sofia e grekerve modern, kerkon të bëhen pyetje në se do që të mësosh ose te gjesh motivin t'kërkosh për ditur më shumë. Dhe dukë vazhduar kuptim shqiptar të filozofisë duhet shkuar te momenti kohor kur u krjiua kjo fjalë, pra duhet të abstraktojmë dhe të behemi pjese e jetës të ketyrë gjuhë krijuesve, të shikojmë me sytë e tyre dhe të llogjikojmë me mendjen e tyre, jo me filozofinë e Ferdinand de Saussure
Ferdinand de Saussure, krijuesi i gjuhësisë modernë shpjegoi i pari idenë që mbështet teorinë e tij se gjuha përbëhet nga njësi gjuhësore që përbëhen nga dy pjesë - një koncept ose kuptim dhe një imazh-tingull - përkatësisht, "shënjuesi" dhe "shënjuesi".
Saussure shpjegon gjithashtu se kombinimi i "shënjuesit" dhe "të shenjuarit" është arbitrar; d.m.th., çdo "shënjues" ose "tingull-imazh" - çdo varg tingujsh gjuhësorë - mund të krijohet për të nënkuptuar një koncept të veçantë.
A ka të drejtë gjuhëtari më i madh i te gjitha kohëravë Sviceriani Ferdinand de Saussure?
Le ta nxjrrim bashkë perfundimin pasi të lexoni artikullin tim.
Trupi është çfarë sytë tanë shohim nga jashtë tij, është një formë U. Dikush mund të thotë jo, sidomos gjuhëtarët sepse ata kanë studjuar Ferdinand de Saussure, dhe ai e përkufizoj këtë dije dhë u pranuar nga të gjitha si arbitrare. Thene me fjalë të gjuhës së popullit, gjuha eshte krijuar idiotçe pa lidhje, mund të jetë çfarëdo shkronje ose tingull për të përcaktuar një koncept ose thënë ndryshe fjalë.
Çfarë forme ka trupi njerëzor. A ka lidhje tingul;i U dhe shkronja U-ja me *trupin njerezor?
Çfarë lidhje ka U-ja me fjalën trup?
Trupi njerëzor është nje gje edhe e drejte por edhe e rumbullaket, pra eshte nje cilindër duke përdorur termin modern për atë figure. Shikoni abstraktimin qe i ka bere i pari i shqiptareve, ana e drejte e cilndrit trup jepet me dy vija te drejta tek U-ja dhe pjesen e rumbullakosur të tij me nje hark lidhës në fund. Po të kishte lexuar Ferdinandin ky vertet gjuhëstar gjeni nuk do lodhej por do t'ja fuste një shkarravinë atje dhe ca tinguj të parat që do të vinin në mendje dhe mbaroi fjala. Po të ishte zbatuar ajo metode qe Ferdinadi u bë tejet i njohur në gjuhësi, gjuha e shkruar kurrë nuk do ishte shpikur. U krijua sepse u zbatua një metodë që lidhte tingujt figurat dhe simbolet derisa u krijuan shkronjat e para.
Pradaj jane te njejtat kode te *dru, *trup, dhe *truni sepse kombinimi i "shënjuesit" dhe "të shenjuarit" nuk është arbitrar, jo çdo "shënjues" ose "tingull-imazh" mund të krijohet për të nënkuptuar një koncept si *truni, ose *trup ose *dru.
Alfabeti duket sikur ka pak vetem 36 shkronja , por koombinacionet e tyre janë miliarda në një pasqyrim korrelativ të objekteve që ato përfaqësojnë.
Çfarë funksioni ka trupi për ato objekte/organe që janë brenda tij?
Të bejë mbrojtjen e tyre, kufizimin e tyre nga ambjenti e jashtem, mbrojtjen nga dëmtimi, infeksionet,etj. Po keshtu eshte dhe Truni.
Le të shkojmë direkt në thelb: *Truni është objekti gjuhesore qe eshte i mbrojtur. Shkurt, me shqipen e sotme eshte mbiemri i ruajtur, i mbrojtur por dhe objekti qe te mbron ty sepse ai vepron kur ti je ne rrezik. *Trupi po ashtu mbron oraganet por mbron dhe jetën e e pronarit të tij njekohësisht. Eshte nje dualizëm kuptimor tepër kompleks.
Dhe siç mund te shikoni nga figura poshtë, ku cdokush mund te dalloni fare lehte formen U të trurit dhe R-në e tij. R eshte kodi i rethit, rezes, i së rumbullaktes, rethit, rrotes sepse nga ato objekte ka origjinuar. Shikoni rotullimin e saj tek gjysem rethi i saj djathtas dhe vazhdimi për një rotullim te dytë. Prandaj te gjitha ato fjale kane R-në. Prandaj *Truni ka R. Prandaj Druri ka R prandaj Trupi ka R, prandaj Cilindri ka R. Cilndri më që ra fjala, është një fjalë kopje e fjales se lashte Dru te Shqipes.
Pra, si konkluzion *truri ka piktogramën U dhe R. Ndërtimi i fjalës dhe koncepteve është bazuar tek shumedimesioneshi kuptimor qe japin teresia e formes tij, e funksioinit, veprimit shkak-pasojes tek objektet e tjera gjuhesore qe lidhen me të.
Prandaj gjuha është gjeja me e nderlikuar ne univers sç është edhe mbartsja e saj truri si dhe furnizuesja e saj sytë njerëzore.
Comments
Post a Comment