CILA ESHTE ORIGJINA E VIGESIMAL?
Mbiemri vigesimal vjen nga mbiemrat latinë vīgēsimus dhe vīcēsimus (gjithashtu vīcēnsimus) "i njëzeti". Ekziston një lidhje e dukshme në kuptim midis mbiemrave dhe numrit latin vīgintī "njëzet", por ka gjithashtu një vështirësi të dukshme në formë. Luhatja midis –g– dhe –c– në fjalët latine nuk është shpjeguar kurrë në mënyrë të kënaqshme, pasi forma e pritshme latine do të ishte vīcintī.
Fjala vīgēsimus ka nje S ne mes te saj e cila nuk eshte pjese formuese mbiemrave ne Latin. Numri 20 eshte i vetmi numer qe nuk ka lidhje me persitjen e numrave si 3 me dhjete, 4 me dhjete. Pse eshte ndryshe emri per numrin njezet ne gjuhet Europiane, nuk ndjek linjen fjaleformuese me baze 10.
Levi Leonard Conant, Ph. D., ishte një matematikan amerikan i specializuar në trigonometri.
Ai e shkruajti librin KONCEPTI NUMER (1896)
Koncepti i numrave është një ekzaminim i paraqitjeve të ndryshme të numrave prej kulturaveve te ndryshme. Autori ka shkruar në librin e tij:
"Në gjuhen shqipe ekziston një fragment i vetëm i numërimit vigesimal, i cili është ndoshta një përbërje aksidentale dhe jo mbetje e një sistemi numrash të dikurshëm vigezimal. Me këtë përjashtim të vetëm, shkalla shqipe është me formim të rregullt dhjetor. Disa nga numrat jepen për hir të krahasimit:
30. tridgiete = 3-10.
40. dizet = 2-20.
50. pesedgiete = 5-10.
60. giastedgiete = 6-10, etj."
I vetmi gabim që bën autori eshte qe “harron” të përfshijë numrin 20 në listë që është
20. njizet = 1-20
Pra, në shqip ekzistojnë 2 fragmente të numeracionit vigezimal, i cili nuk mund të jetë një përbërje aksidentale, por është mbetje e një sistemi të dikurshëm numrash vigezimal.
Si e humbi këtë detaj një matematikan?
Por une po e vazhdoj në këtë koncept duke vazhduar analizën gjuhësore të konceptit numër të gjuhës shqipe.
Mendoj se ka 10 fragmente më shumë në gjuhën shqipe, që e rrit numrin në shumë më tepër fragmente, gjë që tregon një tjetër të vërtetë absolute të lashtësisë së kësaj gjuhe.
Nëse zbërthejmë përmbajtjen e numrit njizet(s)
20=1Zet ku Zeta është plotësisht e hapur fare që është shkronja e njëjtë me Zetën e alfabetit të vjetër grek.
Pra, Zeta nuk ka lidhje me numrin 7, por kjo nuk ka rëndësi tani për tani.
E rëndësishme është se kam gjetur gjithadhtu dhe formën e vjetër të shqipes për numrin dhjetë që është
DZET(A)
Ku D është pjesëtimi i Z në gjysmë D=Z/2
Ku kam shkruar kuptimin e D në një artikull tjetër më parë, që nuk është vetëm kodi i ndarjes, por është pikërisht kodi i ndarjes në gjysmë.
Zberthimi i kodit te letres D (rikujtese):
Pika #1: Forma e saj është një gjysëmrreth.
Pika #2: Përmbajtja. D=O/2. D simbolizon ndarjen e një objekti O në gjysmën e tij,
Pra, si përfundim, numri Dhjetë në gjuhën shqipe vjen nga:
DZET(A)
Tani mund të gjeni origjinën e fjalëve *set në anglisht, e cila vjen nga *dzet por fatkeqësisht si anglishtja ka humbur lidhjen e pare matematikore me to.
Pasi gjetëm keye tani mund ta dimë qe:
SET anglisht vjen nga
DZET>SET ku DZ>S
Ndërsa vetë shqipja: dzet>dziet>dhiet>dhjet(e)
Përfundim: Pjesa tjetër e fragmenteve bazohet në numërimin me baze 20.
Z=20 dhe DZ=20/2
10.dzet=1DZ=Z/2=10
20. njizet=1Z=1×20
30. tridzet =3DZ= 3xDZ=3×20/2.
40.dizet =2Z= 2×20.
50. pesdzet= 5DZ=5x Z/2=5-20/2
60. giastdzet=6DZ= 6x20/2
Dhe kështu me radhë.
Poshte ne foto keni Z-ne e alfabetit danubian, Z-ne e alfabetit Mesap, dhe Z-e alfabetit te greqishtes se vjeter tek emri Alekzander.
 |
| Messapic Alphabet |
Levi Leonard Conant, Ph. D., was an American mathematician specializing in trigonometry.
Nationality: American (3 Mar 185,11 Oct 1916)
His book:
THE NUMBER CONCEPT (1896)
The Number Concept is an examination of the different cultural representations of numbers by the American mathematician Levi Leonard Conant, Ph.D.
The author wrote on his book "In Albanian there exists one single fragment of vigesimal numeration, which is probably an accidental compound rather than the remnant of a former vigesimal number system. With this single exception the Albanian scale is of regular decimal formation. A few of the numerals are given for the sake of comparison:
30. tridgiete = 3-10.
40. dizet = 2-20.
50. pesedgiete = 5-10.
60. giastedgiete = 6-10, etc."
The only mistake this author does he "forgets" to include the number 20 in the list which is
20. njizet = 1-20
So, in Albanian there exists 2 fragments of vigesimal numeration, which cannot be an accidental compound but it is remnant of a former vigesimal number system.
How a mathematician missed that?
 |
Comments
Post a Comment