Fjalorët standardë etimologjikë të greqishtes përmendin dy etimologji të mundshme për fjalën σειρήν 'sirenë': një marrëdhënie ose me σειρά 'kordoni, litar', ose ndryshe me Σείριος 'Sirius, ylli i qenit'.
Asnjëra nga këto nuk është bindëse në baza semantike dhe morfologjike, forma dhe permbajtja. Fjala e krijuar nga gjuhëtarët amatorë si fjala mikene se-re-mo- nuk mund të merret në konsideratë për origjinën e fjalës.
Janë propozuar nga studius të ndryshëm se fjala mund të jetë një huazim nga gjuhët semite që lidhet me rrënjën e hebraishtes šîr ‘këndoj’, ose nga šrm ugaritike, shumësi i fjalës šr ‘këngëtar’.
Kjo kohë i përket kontekstit kulturor dhe kronologjik në të cilin e folura Gegnishtes në mijëvjeçarin e dytë para Krishtit filloj te këtë ndryshimit e para fonetike të cilat po krijonin variantin Tosk dhe dialektin e parë prej rrënjes mëmë.
Për të kuptuar fjalën duhet të analizojmë me kujdes librin e Homerit ku u shkrua fjala për herë të parë.
Udhiseu kur lundroi afër zones së sirenave, ishte i lidhur fort në direk, ndërsa njerëzit e tij i kishin mbyll veshët me dyll.
Thuhej se Sirenat do të vdisnin nëse ndonjë marinar do t'i dëgjonte të këndonin por nuk do te vdiste, do të jetonte për të treguar historinë. Kështu, sapo Udhiseu i kaloi i gjallë dhe i dëgjoi këngët e tyre, të dëshpëruara nga disfata e tyre Sirenat u hodhën në det dhe u vetëmbytën.
Circe e paralajmëroi Udhisen:
"Së pari do të vesh te Sirenat," i tha ajo, "të cilat i magjepsin të gjithë ata që u afrohen atyre. Nëse dikush pakujdesshëm afrohet shumë dhe dëgjon këngën e Sirenave, gruaja dhe fëmijët e tij nuk do ta mirëpresin më në shtëpi, sepse ato ulen në një fushë të blertë dhe të vrasin me ëmbëlsinë e këngës së tyre.”
Kishte vetëm një mënyrë që një marinar të kalonte Sirenat i gjalle; dhe kjo ishte duke mos i dëgjuar zërat e tyre. Kështu, i këshilluar nga Circe, Udhiseu urdhëroi çdo anëtar të ekuipazhit të tij të mbyllnin veshët me dyllë blete. Ndërsa për veten e tij, ai zgjodhi një zgjidhje shumë më të rrezikshme.
Udhiseu i udhëzoi marinarët e tij ta lidhnin në direk dhe që ta lidhnin edhe më fort nëse ai fillon t'u lutet që ta zgjidhin ose të përpiqej të shkëputej vetë. Udhiseu nuk donte të humbiste mundësinë për të përjetuar këngën joshëse të Sirenave dhe të dëgjonte se për çfarë bëhet fjalë në to.
Thuhej se vëndbanimi i Sirenave ishte një pamje e kobshme për t'u parë: një grumbull i madh kockash shtrihej përreth tyre, që kishin ende mishin e viktimave të kalbur në trupat e tyre të vdekur.
Kush ishin Sirenat?
Gjysmë zogj, gjysmë vajza të bukura, Sirenat këndonin këngë magjepse për me rrejt marinarët te ndryshonin rrugën dhe të shkonin në ishujt e tyre ku më pas do të vriteshin prej sirenave.
Si vrisnin sirenat?
Këngët e sirenave ishte rrena, karremi me anë te cilit do ti joshnin marinaret drejt ishullit të tyre, dhe më pas do ti kthenin në një gjendje gjysmë të vetëdijshme të karakterizuar nga mungesa e përgjigjes ndaj stimujve të jashtëm, në mënyrë që ato të mund t'i vrisnin ata lehtësisht.
Pra, kënga e tyre ishte si karremi për peshqit që përdorim ne sot.
Fjala *karrem në shqip e ka origjinën nga rrënja Gege me rrejt.
KARREM=
KARREN=M>N
KA RREN
"Ka rren" eshte rrënja etimologjike e fjalës.
Po ashtu mashtroj:
MASHTROJ ka nje supozim idiotik, jo etimologjik se vjen nga magister e Latin, ku magister kupton shef, një mjeshtër, shef, kryetar, epror, drejtor, mësues, etj."), nga magis ("më shumë ose i madh")
MASHTROJ
MASHTROJ=
BASHTROJ=B>M
BASH T ROJ=
BASH T RAJ=O>A
BASH T REJ=A>E
BASH REJT
BASH RREJT
Pra mashtroj vjen nga folja *ba dhe folja *rrej te Gegnishtes.
Jo rastësisht, këto fjalë kanë elemente të përbashkëta në morfologjinë e tyre, formën e tyre, të njëjta si siren, karrem dhe rren.
Nuk do të vazhdoj me transformimet e tyre fonetike si S>K, Z>S, e të tjera sepse do të duheshin faqe të tëra.
Në thelb etimologjia e Sirenës është:
SIREN=
ZIRREN=
Z I RREN=
Zë I RREN=
Z e gjuhës shqipe është vetëm një tingull i zëshem Z ku *ë është pjesë përbërese e tingullit Z. Vetëm një Z kupton Zërin.
Etimologjia vjen nga Zë I RREN, me Zë I RREN
Fundja karrem, mashtrim, mund të zëvëndosen me *rren semantikisht, ku në rastin e sirenes, karremi, rrena per marinaret është zëri i tyre. Zërren është rrënja semantike e Siren.
Mesa duket shkruesi i shqipes së vjetër Homeri është njëkohësisht dhe fjalëformues. Me *Udhe i vë emrin Udhiseut, ndërsa me Zërren sirenës te famshme që gjuha greke antike nuk mund të japi një etimologji.
zë,-ri emër i gjinisë mashkullore; numri shumës; -ra(t)
1. tingull a tërësi tingujsh, që përftohen në grykën e njeriut a të kafshëve nga dridhja e tejzave
Asnjëra nga këto nuk është bindëse në baza semantike dhe morfologjike, forma dhe permbajtja. Fjala e krijuar nga gjuhëtarët amatorë si fjala mikene se-re-mo- nuk mund të merret në konsideratë për origjinën e fjalës.
Janë propozuar nga studius të ndryshëm se fjala mund të jetë një huazim nga gjuhët semite që lidhet me rrënjën e hebraishtes šîr ‘këndoj’, ose nga šrm ugaritike, shumësi i fjalës šr ‘këngëtar’.
Kjo kohë i përket kontekstit kulturor dhe kronologjik në të cilin e folura Gegnishtes në mijëvjeçarin e dytë para Krishtit filloj te këtë ndryshimit e para fonetike të cilat po krijonin variantin Tosk dhe dialektin e parë prej rrënjes mëmë.
Për të kuptuar fjalën duhet të analizojmë me kujdes librin e Homerit ku u shkrua fjala për herë të parë.
Udhiseu kur lundroi afër zones së sirenave, ishte i lidhur fort në direk, ndërsa njerëzit e tij i kishin mbyll veshët me dyll.
Thuhej se Sirenat do të vdisnin nëse ndonjë marinar do t'i dëgjonte të këndonin por nuk do te vdiste, do të jetonte për të treguar historinë. Kështu, sapo Udhiseu i kaloi i gjallë dhe i dëgjoi këngët e tyre, të dëshpëruara nga disfata e tyre Sirenat u hodhën në det dhe u vetëmbytën.
Circe e paralajmëroi Udhisen:
"Së pari do të vesh te Sirenat," i tha ajo, "të cilat i magjepsin të gjithë ata që u afrohen atyre. Nëse dikush pakujdesshëm afrohet shumë dhe dëgjon këngën e Sirenave, gruaja dhe fëmijët e tij nuk do ta mirëpresin më në shtëpi, sepse ato ulen në një fushë të blertë dhe të vrasin me ëmbëlsinë e këngës së tyre.”
Kishte vetëm një mënyrë që një marinar të kalonte Sirenat i gjalle; dhe kjo ishte duke mos i dëgjuar zërat e tyre. Kështu, i këshilluar nga Circe, Udhiseu urdhëroi çdo anëtar të ekuipazhit të tij të mbyllnin veshët me dyllë blete. Ndërsa për veten e tij, ai zgjodhi një zgjidhje shumë më të rrezikshme.
Udhiseu i udhëzoi marinarët e tij ta lidhnin në direk dhe që ta lidhnin edhe më fort nëse ai fillon t'u lutet që ta zgjidhin ose të përpiqej të shkëputej vetë. Udhiseu nuk donte të humbiste mundësinë për të përjetuar këngën joshëse të Sirenave dhe të dëgjonte se për çfarë bëhet fjalë në to.
Thuhej se vëndbanimi i Sirenave ishte një pamje e kobshme për t'u parë: një grumbull i madh kockash shtrihej përreth tyre, që kishin ende mishin e viktimave të kalbur në trupat e tyre të vdekur.
Kush ishin Sirenat?
Gjysmë zogj, gjysmë vajza të bukura, Sirenat këndonin këngë magjepse për me rrejt marinarët te ndryshonin rrugën dhe të shkonin në ishujt e tyre ku më pas do të vriteshin prej sirenave.
Si vrisnin sirenat?
Këngët e sirenave ishte rrena, karremi me anë te cilit do ti joshnin marinaret drejt ishullit të tyre, dhe më pas do ti kthenin në një gjendje gjysmë të vetëdijshme të karakterizuar nga mungesa e përgjigjes ndaj stimujve të jashtëm, në mënyrë që ato të mund t'i vrisnin ata lehtësisht.
Pra, kënga e tyre ishte si karremi për peshqit që përdorim ne sot.
Fjala *karrem në shqip e ka origjinën nga rrënja Gege me rrejt.
KARREM=
KARREN=M>N
KA RREN
"Ka rren" eshte rrënja etimologjike e fjalës.
Po ashtu mashtroj:
MASHTROJ ka nje supozim idiotik, jo etimologjik se vjen nga magister e Latin, ku magister kupton shef, një mjeshtër, shef, kryetar, epror, drejtor, mësues, etj."), nga magis ("më shumë ose i madh")
MASHTROJ
MASHTROJ=
BASHTROJ=B>M
BASH T ROJ=
BASH T RAJ=O>A
BASH T REJ=A>E
BASH REJT
BASH RREJT
Pra mashtroj vjen nga folja *ba dhe folja *rrej te Gegnishtes.
Jo rastësisht, këto fjalë kanë elemente të përbashkëta në morfologjinë e tyre, formën e tyre, të njëjta si siren, karrem dhe rren.
Nuk do të vazhdoj me transformimet e tyre fonetike si S>K, Z>S, e të tjera sepse do të duheshin faqe të tëra.
Në thelb etimologjia e Sirenës është:
SIREN=
ZIRREN=
Z I RREN=
Zë I RREN=
Z e gjuhës shqipe është vetëm një tingull i zëshem Z ku *ë është pjesë përbërese e tingullit Z. Vetëm një Z kupton Zërin.
Etimologjia vjen nga Zë I RREN, me Zë I RREN
Fundja karrem, mashtrim, mund të zëvëndosen me *rren semantikisht, ku në rastin e sirenes, karremi, rrena per marinaret është zëri i tyre. Zërren është rrënja semantike e Siren.
Mesa duket shkruesi i shqipes së vjetër Homeri është njëkohësisht dhe fjalëformues. Me *Udhe i vë emrin Udhiseut, ndërsa me Zërren sirenës te famshme që gjuha greke antike nuk mund të japi një etimologji.
zë,-ri emër i gjinisë mashkullore; numri shumës; -ra(t)
1. tingull a tërësi tingujsh, që përftohen në grykën e njeriut a të kafshëve nga dridhja e tejzave
Comments
Post a Comment