"Flë" dhe "gjumë"
Fjalet *gjumë dhe *fle dhe janë emri dhe folja e gjuhes shqipe qe percatojne gjuhesisht gjendjen e gjumit.
Gjumi është një sjellje fiziologjike që është e zakonshme në të gjitha llojet e kafshëvs dhe njerzeve dhe përbën rreth një të tretën e jetës njerëzore. Nuk dihen qartë funksionet e sakta të gjumit shkencërisht.
Gjumi është: Gjendja periodike natyrale e kthyeshme e shumë gjallesave që karakterizohet nga mungesa e levizjes dhe humbja e vetëdijes ndaj rrethanave, kushteve ose objektet me të cilat jane te rrethuar dhe shoqërohet nga një qëndrim te trupit shtrirë dhe me sy të mbyllur.
Dy janë karakteristikat gjuhësore te gjumit:
1) Mungesa e levizjes.
2) Humbja e vetëdijes nga ambjenti qe të rethon.
Gjate gjumit muskujt e trupit ndalen plotësisht. Neuroshkencëtarët kanë zbuluar se neurotransmetuesit acidi gama-aminobutirik (GABA) dhe glicina shkaktojne moslevizjen duke "fikur" qelizat e specializuara në tru që lejojnë muskujt të jenë aktivë, ndalojne fuknsionin e neuroneve motorike, që kane të bëjnë me levizjen e muskujve të trupit.
Fjalet *gjumë dhe *fle dhe janë emri dhe folja e gjuhes shqipe qe percatojne gjuhesisht gjendjen e gjumit.
Gjumi është një sjellje fiziologjike që është e zakonshme në të gjitha llojet e kafshëvs dhe njerzeve dhe përbën rreth një të tretën e jetës njerëzore. Nuk dihen qartë funksionet e sakta të gjumit shkencërisht.
Gjumi është: Gjendja periodike natyrale e kthyeshme e shumë gjallesave që karakterizohet nga mungesa e levizjes dhe humbja e vetëdijes ndaj rrethanave, kushteve ose objektet me të cilat jane te rrethuar dhe shoqërohet nga një qëndrim te trupit shtrirë dhe me sy të mbyllur.
Dy janë karakteristikat gjuhësore te gjumit:
1) Mungesa e levizjes.
2) Humbja e vetëdijes nga ambjenti qe të rethon.
Gjate gjumit muskujt e trupit ndalen plotësisht. Neuroshkencëtarët kanë zbuluar se neurotransmetuesit acidi gama-aminobutirik (GABA) dhe glicina shkaktojne moslevizjen duke "fikur" qelizat e specializuara në tru që lejojnë muskujt të jenë aktivë, ndalojne fuknsionin e neuroneve motorike, që kane të bëjnë me levizjen e muskujve të trupit.
Me sa duket, evolucioni ka gjetur shkëmbimin e saktë kimik duke ndryshuar gjendjen duke urdhëruar muskujt të mos lëvizin gjatë gjumit kusht i domosdoshëm matematik për rigjenerimin e energjise trupore, gjë që nga ana tjetër mbron trupin e njeriut nga dëmtimet e mundshme nëse do të lëvizte në gjendje të pa vetëdijshme.
Të parët tane nuk kishin shkencën që ka njerezimi sot, por nga evidenca jetësore ata kishin mjaftueshëm njohuri për të bëre dallimin gjuhesor midis gjumit dhe jo gjumit dhe për te përcaktuar ate gjuhësisht duke vendosur një folje dhe një emër për të.
Për ata mendoj që gjumi ishte një gjendje moslevëzise, mosevetëdijshme dhe rigjenerim i energjive te trupit njerezor.
Mendoj qe folja e gjuhës shqipe lu (leviz) ose kodi i L si e përmend une këtu shpesh, ka përcaktuar foljen *fle ku f në ketë raste ruan rolin e negatives. Folja për gjumin "fle" eshte e lidhur me "uklu" ose "slu" te cilat duhet te jene njërrokshet shumë të vjetra te shqipes për percaktimin e gjëndjes së lëvizjes dhe moslëvizjes.
Lëviz është nje fjalë më e re dhe është ndërtuar nga L(e)+V(e). Vë është ndihmese në këtë rast dhe është simboli i përcaktimit të nje pike vëndi në hapësirë, vendosje. E ka kuptimin thjesht Ve L-ne ku L eshte Lu e konceptit piktogramik te lëvizjes, ndërtuar nga piktograma e fundit të këmbës që ka një formë L.
Të parët tane nuk kishin shkencën që ka njerezimi sot, por nga evidenca jetësore ata kishin mjaftueshëm njohuri për të bëre dallimin gjuhesor midis gjumit dhe jo gjumit dhe për te përcaktuar ate gjuhësisht duke vendosur një folje dhe një emër për të.
Për ata mendoj që gjumi ishte një gjendje moslevëzise, mosevetëdijshme dhe rigjenerim i energjive te trupit njerezor.
Mendoj qe folja e gjuhës shqipe lu (leviz) ose kodi i L si e përmend une këtu shpesh, ka përcaktuar foljen *fle ku f në ketë raste ruan rolin e negatives. Folja për gjumin "fle" eshte e lidhur me "uklu" ose "slu" te cilat duhet te jene njërrokshet shumë të vjetra te shqipes për percaktimin e gjëndjes së lëvizjes dhe moslëvizjes.
Lëviz është nje fjalë më e re dhe është ndërtuar nga L(e)+V(e). Vë është ndihmese në këtë rast dhe është simboli i përcaktimit të nje pike vëndi në hapësirë, vendosje. E ka kuptimin thjesht Ve L-ne ku L eshte Lu e konceptit piktogramik te lëvizjes, ndërtuar nga piktograma e fundit të këmbës që ka një formë L.
Prezenca e L duket qarte në ndërtimin e fjaleve për foljen flë në Ahmarik inik’ilifi, Armenian *քնել k’nel, Gjerman *schlafen dhe anglisht *sleep.
Etimologjia e
SCHLAFEN=
SHLAFEN=
SLAFEN=
SLOFEN=O>A
SLUFEN=O>U
S LU VEN=V>F
ose
S LU BEN=B>V>F
Rrënja është S'LU.
Nese hyjmë dhe analizojmë fjalën Ahmarike fle *"inik’ilifi", une mendoj që kodet e gjuhës shqipe jane te hapura ne të por shume më te nderlikuara se vetë fjala *fle e Shqipes. Gjuha Ahmarike thotë që gjumë eshte nje rivindesoje e gjendjes fillistare te trupit, gjendje I, pra riktkthim tek njishi, rikthim i vete trupi nje gjendjen fillestare I, rinimi I i energjise trupore.
Fjale me kodet e shqipes thote:
I ni ki li fi
I nji ke le fi. I-ja gjendja fillistare qe lidhet me diellin dhe energjine qe simbolizohet nga numri nji dhe kodi fi, sebashku kuptojne rikthimin ne I te gjendjes trupore ne gjendjen fillistare I.
Por, gjendja trupore është njesoj me percaktimin e përgjithshme te kodeve te shqipes si I=fillim dhe O-mbarim i ciclit te nje objekti te cakuar. Në këtë rast trupi njerëzor ka një *O gjendje energjie në fillim dhe *I kur kjo energji arrrin fundin e ciklit te saj, harxhohet, kthehet në I, ose në nji te saj. Gjithashtu harxhimi i energjise ka të njëjtën kurbe kodike. Eshte O në fillim dhe në fund pas harxhimit te saj gjate dites si rezultat i lëvizjen që bën trupi i njeriut, kthehet në gjëndjen e saj fillestare I, pa energji.
Konceptet, fjalët në ndërtimin gjuhësor kanë shenjën e tyre negative ose pozitive që ne sot i percaktojmë si aktive, pasive e të tjera terma të gjuhësisë moderne.
Etimologjia e
SCHLAFEN=
SHLAFEN=
SLAFEN=
SLOFEN=O>A
SLUFEN=O>U
S LU VEN=V>F
ose
S LU BEN=B>V>F
Rrënja është S'LU.
Nese hyjmë dhe analizojmë fjalën Ahmarike fle *"inik’ilifi", une mendoj që kodet e gjuhës shqipe jane te hapura ne të por shume më te nderlikuara se vetë fjala *fle e Shqipes. Gjuha Ahmarike thotë që gjumë eshte nje rivindesoje e gjendjes fillistare te trupit, gjendje I, pra riktkthim tek njishi, rikthim i vete trupi nje gjendjen fillestare I, rinimi I i energjise trupore.
Fjale me kodet e shqipes thote:
I ni ki li fi
I nji ke le fi. I-ja gjendja fillistare qe lidhet me diellin dhe energjine qe simbolizohet nga numri nji dhe kodi fi, sebashku kuptojne rikthimin ne I te gjendjes trupore ne gjendjen fillistare I.
Por, gjendja trupore është njesoj me percaktimin e përgjithshme te kodeve te shqipes si I=fillim dhe O-mbarim i ciclit te nje objekti te cakuar. Në këtë rast trupi njerëzor ka një *O gjendje energjie në fillim dhe *I kur kjo energji arrrin fundin e ciklit te saj, harxhohet, kthehet në I, ose në nji te saj. Gjithashtu harxhimi i energjise ka të njëjtën kurbe kodike. Eshte O në fillim dhe në fund pas harxhimit te saj gjate dites si rezultat i lëvizjen që bën trupi i njeriut, kthehet në gjëndjen e saj fillestare I, pa energji.
Konceptet, fjalët në ndërtimin gjuhësor kanë shenjën e tyre negative ose pozitive që ne sot i percaktojmë si aktive, pasive e të tjera terma të gjuhësisë moderne.
Gjumi shërben për të rifilluar cicklin e energjise nga e para, nga numri nji, nga fillimi pasi energjia jonë është harxhuar gjatë lëvizjes. Fillohet pas gjumit me energjine O te plote. Për të zënë O-në e energjise eshte qellimi i gjumit. Për energjinë e trupit kemi:
O-energjia e plote pas gjumit.
I-energjia e harxhuar para gjumit, ku O e Energjisë eshte harxhuar gjatë lëvizjes se trupit gjate ditës. Trupi harxhon energji në çdo lëvizje.
Ndërsa cikli lëvizje-moslëvizje mbi të cilin është bazuar krijuesi i parë i fjalës për krijimin e foljes fle ka shenjën e kundërt si:
L-gjate gjate dites, lëvizja.
SL -gjate gjumit, moslëvizja.
Lëvizja ështe një gjëndje infinite per krijuesin e pare te fjales, nuk ka limit si koncept. Nuk grumbullohet, akumulohet dhe në fund nuk ka nevoje të rifillohet. Ndërsa energjia e trupit po, dhe për këte arsye trupi ka ciklin e tij për te zene përsëri O-ne e re te energjise, ose O-në e re në nji-në e saj.
Misteri i madh i gjumit është se humbja e energjisë së trupit ndodh gjatë ditës kur rrezet e diellit janë të pranishme, dhe fitimi i energjisë ndodh natën kur rrezet e diellit nuk janë të pranishme. Trupi i njeriut harxhon energji kur trupi i tokes merr energji, dhe merr energji kur trupi i tokës në atë pjesë të tokes ku një njësi njerëzore vendndodhet nuk merr energji. Kjo lidhje ka krijuar dhe është rrotullimi i kohës brenda trupit tonë, energjise brenda trupit tone, ora e trupit tonë, O dhe R enigmatike për gjuhën e sotme, por dhe për shkencen përkatese.
Konluzion:
Gjumi është nje gjendje e ndërmjetme U, ashtu si është piktograma e U-se, simboli i lidhjes midis dy drejtezave vertikale, i ndërmjetësisë, urës, mesit, brëndësise, gjatë te cilës energjia e trupit e konsumuar në I rigjenerohet në gjendjen e saj te plotë O. Gjumi ështe momenti kur ne jemi ne karburant dhe mbushim me naftë rezervuarin pa O, bosh, në gjendjen nji dhe e bëjme plot duke e çuar në gjendjen O. Nje rotullim i gjëndjes nga bosh ne plot, kur energjia trupore rotullohet nga I ne O, ose nga bosh, nga zero, bosh=zero=fi fillim ne O (plot).
Kjo me siper argumenton origjinin e fjales gjume dhe jo te foljes fle. Folja fle ka lidhje me levizjen dhe mos levizjen, eshte thjesht lëviz dhe nuk lëviz nga ana gjuhësore, lu dhe s'lu, ndersa gjumi ka lidhje me nje gjendje te ndërmjetme, energjinë dhe rifillimin e saj.
Prandaj gjumi ka tjetër origjine ndërtimore nga fle ne gjuhen shqipe.
Gjuhëtaret profesioniste mendojne qe gjumë e shqipes vjen nga Proto-Albanian *supna, nga Proto-Indo-European *súpnos, krahasuar me Latin somnus, Lithuanian sãpnas, Greqishte e vjeter ὕπνος (húpnos), Proto-Slavic *sъnъ).[1]. also reconstructed as Proto-Albanian *źupnʉh. modërn -ë descends from Proto-Indo-European *-ós as Proto-Albanian *-ʉh[2]
Ndërsa origjina gjermanike ka ardhur nga sleps, sleviz dhe është e njëjte si kod me me gjermanishten moderne Schlaf dhe holandishten slaap. Fjala "slumber"eshte shume me afer kodit te shqipes "slu".
SLUMBER=
S LUM BER=
S LUN BER=N>M
Rrenja eshte perseri S'LU.
Fjala angleze sleep (gjumë ) e cila shërben edhe si emër edhe si folje, është me te njejten origjinë, nga anglishtja shumë e vjeter me rrenjë te shqipes dhe jo një huazim i drejtperdrejtë nga gjermanishtja,
Shumica e gjuhëve romantike evropiane i marrin fjalët e tyre për gjumë dhe bazohen nga riformimi i koceptit gjume prej shqipes tek latinishtja si somnus te cilen ka si baze te saj "Ze O-ne" (sommeil në frëngjisht, sonno në italisht, sueño në spanjisht, sono në portugalisht, etj.), që është gjithashtu rrënja e fjalëve angleze si "somnolent", "insomnia", "somnambulist", etj. Shumë gjuhë të tjera kanë gjithashtu një rrënjë të lidhur, p.sh. suedisht sömn, daneze sevn, rus, sen polak, bullgar, san serbokroatisht etj.
Etimologjia e
SOMNUS=
SONUS=
ZONUS=
Z ON US=US mbarese
Z(e) ON
Zë O-në eshte rrenja.
Ze O-ne, shpesh gjuhetaret e ngaterojne me fjalen diell.
Të gjitha etimologjite e sotme japin vetëm shpjegime sipërfaqësore te fjalëve, larg thellesise
dhe përmbajtjes së tyre kuptimore dhe origjines se tyre te pare, mënyrës se si është krijuar fjala dhe cilat koncepte ndërtuan themelin e pare te saj, çfarë etimologjia duhet të gjejë në të vërtetë.
Lexojeni tekstin më poshte, ....
"Fjalët angleze të lidhura me gjumin si "soporific" vijnë nga latinishtja sopor (që do të thotë gjumë i thellë, por edhe emri i perëndisë romake të gjumit), dhe fjalët si "hypnotic" dhe "hypnogenic" janë nga greqishtja hypnos (që do të thotë gjumë, por edhe perëndia greke e gjumit). "I fjetur" vjen nga të njëjtat rrënjë si folja franceze dormir, përkatësisht folja latine dormire, që do të thotë të fle."....
...dhe e gjithe kjo vjen nga injoranca e gjuhësise së sotme, mosnjohjes si është ndërtuar gjuha.
O-energjia e plote pas gjumit.
I-energjia e harxhuar para gjumit, ku O e Energjisë eshte harxhuar gjatë lëvizjes se trupit gjate ditës. Trupi harxhon energji në çdo lëvizje.
Ndërsa cikli lëvizje-moslëvizje mbi të cilin është bazuar krijuesi i parë i fjalës për krijimin e foljes fle ka shenjën e kundërt si:
L-gjate gjate dites, lëvizja.
SL -gjate gjumit, moslëvizja.
Lëvizja ështe një gjëndje infinite per krijuesin e pare te fjales, nuk ka limit si koncept. Nuk grumbullohet, akumulohet dhe në fund nuk ka nevoje të rifillohet. Ndërsa energjia e trupit po, dhe për këte arsye trupi ka ciklin e tij për te zene përsëri O-ne e re te energjise, ose O-në e re në nji-në e saj.
Misteri i madh i gjumit është se humbja e energjisë së trupit ndodh gjatë ditës kur rrezet e diellit janë të pranishme, dhe fitimi i energjisë ndodh natën kur rrezet e diellit nuk janë të pranishme. Trupi i njeriut harxhon energji kur trupi i tokes merr energji, dhe merr energji kur trupi i tokës në atë pjesë të tokes ku një njësi njerëzore vendndodhet nuk merr energji. Kjo lidhje ka krijuar dhe është rrotullimi i kohës brenda trupit tonë, energjise brenda trupit tone, ora e trupit tonë, O dhe R enigmatike për gjuhën e sotme, por dhe për shkencen përkatese.
Konluzion:
Gjumi është nje gjendje e ndërmjetme U, ashtu si është piktograma e U-se, simboli i lidhjes midis dy drejtezave vertikale, i ndërmjetësisë, urës, mesit, brëndësise, gjatë te cilës energjia e trupit e konsumuar në I rigjenerohet në gjendjen e saj te plotë O. Gjumi ështe momenti kur ne jemi ne karburant dhe mbushim me naftë rezervuarin pa O, bosh, në gjendjen nji dhe e bëjme plot duke e çuar në gjendjen O. Nje rotullim i gjëndjes nga bosh ne plot, kur energjia trupore rotullohet nga I ne O, ose nga bosh, nga zero, bosh=zero=fi fillim ne O (plot).
Kjo me siper argumenton origjinin e fjales gjume dhe jo te foljes fle. Folja fle ka lidhje me levizjen dhe mos levizjen, eshte thjesht lëviz dhe nuk lëviz nga ana gjuhësore, lu dhe s'lu, ndersa gjumi ka lidhje me nje gjendje te ndërmjetme, energjinë dhe rifillimin e saj.
Prandaj gjumi ka tjetër origjine ndërtimore nga fle ne gjuhen shqipe.
Gjuhëtaret profesioniste mendojne qe gjumë e shqipes vjen nga Proto-Albanian *supna, nga Proto-Indo-European *súpnos, krahasuar me Latin somnus, Lithuanian sãpnas, Greqishte e vjeter ὕπνος (húpnos), Proto-Slavic *sъnъ).[1]. also reconstructed as Proto-Albanian *źupnʉh. modërn -ë descends from Proto-Indo-European *-ós as Proto-Albanian *-ʉh[2]
Ndërsa origjina gjermanike ka ardhur nga sleps, sleviz dhe është e njëjte si kod me me gjermanishten moderne Schlaf dhe holandishten slaap. Fjala "slumber"eshte shume me afer kodit te shqipes "slu".
SLUMBER=
S LUM BER=
S LUN BER=N>M
Rrenja eshte perseri S'LU.
Fjala angleze sleep (gjumë ) e cila shërben edhe si emër edhe si folje, është me te njejten origjinë, nga anglishtja shumë e vjeter me rrenjë te shqipes dhe jo një huazim i drejtperdrejtë nga gjermanishtja,
Shumica e gjuhëve romantike evropiane i marrin fjalët e tyre për gjumë dhe bazohen nga riformimi i koceptit gjume prej shqipes tek latinishtja si somnus te cilen ka si baze te saj "Ze O-ne" (sommeil në frëngjisht, sonno në italisht, sueño në spanjisht, sono në portugalisht, etj.), që është gjithashtu rrënja e fjalëve angleze si "somnolent", "insomnia", "somnambulist", etj. Shumë gjuhë të tjera kanë gjithashtu një rrënjë të lidhur, p.sh. suedisht sömn, daneze sevn, rus, sen polak, bullgar, san serbokroatisht etj.
Etimologjia e
SOMNUS=
SONUS=
ZONUS=
Z ON US=US mbarese
Z(e) ON
Zë O-në eshte rrenja.
Ze O-ne, shpesh gjuhetaret e ngaterojne me fjalen diell.
Të gjitha etimologjite e sotme japin vetëm shpjegime sipërfaqësore te fjalëve, larg thellesise
dhe përmbajtjes së tyre kuptimore dhe origjines se tyre te pare, mënyrës se si është krijuar fjala dhe cilat koncepte ndërtuan themelin e pare te saj, çfarë etimologjia duhet të gjejë në të vërtetë.
Lexojeni tekstin më poshte, ....
"Fjalët angleze të lidhura me gjumin si "soporific" vijnë nga latinishtja sopor (që do të thotë gjumë i thellë, por edhe emri i perëndisë romake të gjumit), dhe fjalët si "hypnotic" dhe "hypnogenic" janë nga greqishtja hypnos (që do të thotë gjumë, por edhe perëndia greke e gjumit). "I fjetur" vjen nga të njëjtat rrënjë si folja franceze dormir, përkatësisht folja latine dormire, që do të thotë të fle."....
...dhe e gjithe kjo vjen nga injoranca e gjuhësise së sotme, mosnjohjes si është ndërtuar gjuha.
Comments
Post a Comment