"Con" e latinishtes dhe "kam" e shqipes.
Cila është natyra themelore e foljes "kam/kon" dhe kuptimin i saj fillestar!
Thelbi i "kam" qëndron në shprehjen e një marrëdhënieje midis subjektit (ju) dhe një objekti ose koncepti. Kjo marrëdhënie përfshin aspekte të ndryshme, si:
Posedim (diçka të përket ty)
Shoqërim (diçka që është e lidhur me ju)
Përfshirja (diçka që është pjesë e juaja ose e identitetit tuaj)
Lidhja (diçka që është e lidhur me emrin ose ekzistencën tuaj)
Nga ana gjuhësore, folja "kam" është një koncept kompleks dhe i lashtë, me rrënjët e saj në proto-indo-evropiane (PIE).
Rrënja e PIE është "*keh2-", habitërisht me vetën e dytë të foljes kam të gjuhës shqipe, U kam, ti ke.., e cila sipas gjuhëtarëve mbante një ndjenjë të "mbajtjes" ose "kapjes", e cila u zhvillua në forma dhe kuptime të ndryshme nëpër gjuhë.
Mendoj që kuptimi primordial i "kam" është i lidhur ngushtë me idenë e lidhjes dhe shoqërimit, mënyrë metaforike - diçka që është "gjithmonë së bashku me ju", "e lidhur gjithmonë me emrin tuaj" ose "pjesë e juaja", që ju e mbani.
Pra, mendoj që për njeriun primitiv "kam" filloi kur kapte ose vriste një kafshë dhe kur çfarë kapte i mbante për vete për t'u ushqyer.
Dallimi midis "kam" dhe "kapjes" dhe "mbajtjes" qëndron në:
"Kam" sot nënkupton një marrëdhënie më abstrakte ose të përgjithshme, si zotërimi, shoqërimi ose përvoja ndërsa "mbajtja" dhe "kapja" përcjellin një ndjenjë fizike të prekshme të kapjes ose zotërimit të diçkaje. Ato në fillim kuptonin një patje të drejtpërdrejtë, të menjëhershëme dhe fizike të një objekti, një kuptimin "sendi fizik së bashku me ty"
Me kalimin e kohës i "mbajtjes" dhe "kapjes" fizike kaloi dalëngadalë nga forma konkrete "sendi fizik së bashku me ty" në formën abstrakte "kam" si "çdo gjë që është bashkë me ty, diçka të përket ty, diçka që është e lidhur me ju, diçka që është pjesë e juaja ose e identitetit tuaj, diçka që është e lidhur me emrin ose ekzistencën tuaj dhe deri në gjuhën më të re latine "së bashku me (një tjetër)",
Pra, nga "kon" e Gegnishtes" një lidhje dyshe "ju" dhe "të tjerat që lidhen me ju, janë bashkë me ju, emrin tënd, etj" lindi "kon" e latinishtes "së bashku me".
Gjuha shqipe zbulon hollësitë magjepsëse të evolucionit të gjuhës!
Vijon...
Thelbi i "kam" qëndron në shprehjen e një marrëdhënieje midis subjektit (ju) dhe një objekti ose koncepti. Kjo marrëdhënie përfshin aspekte të ndryshme, si:
Posedim (diçka të përket ty)
Shoqërim (diçka që është e lidhur me ju)
Përfshirja (diçka që është pjesë e juaja ose e identitetit tuaj)
Lidhja (diçka që është e lidhur me emrin ose ekzistencën tuaj)
Nga ana gjuhësore, folja "kam" është një koncept kompleks dhe i lashtë, me rrënjët e saj në proto-indo-evropiane (PIE).
Rrënja e PIE është "*keh2-", habitërisht me vetën e dytë të foljes kam të gjuhës shqipe, U kam, ti ke.., e cila sipas gjuhëtarëve mbante një ndjenjë të "mbajtjes" ose "kapjes", e cila u zhvillua në forma dhe kuptime të ndryshme nëpër gjuhë.
Mendoj që kuptimi primordial i "kam" është i lidhur ngushtë me idenë e lidhjes dhe shoqërimit, mënyrë metaforike - diçka që është "gjithmonë së bashku me ju", "e lidhur gjithmonë me emrin tuaj" ose "pjesë e juaja", që ju e mbani.
Pra, mendoj që për njeriun primitiv "kam" filloi kur kapte ose vriste një kafshë dhe kur çfarë kapte i mbante për vete për t'u ushqyer.
Dallimi midis "kam" dhe "kapjes" dhe "mbajtjes" qëndron në:
"Kam" sot nënkupton një marrëdhënie më abstrakte ose të përgjithshme, si zotërimi, shoqërimi ose përvoja ndërsa "mbajtja" dhe "kapja" përcjellin një ndjenjë fizike të prekshme të kapjes ose zotërimit të diçkaje. Ato në fillim kuptonin një patje të drejtpërdrejtë, të menjëhershëme dhe fizike të një objekti, një kuptimin "sendi fizik së bashku me ty"
Me kalimin e kohës i "mbajtjes" dhe "kapjes" fizike kaloi dalëngadalë nga forma konkrete "sendi fizik së bashku me ty" në formën abstrakte "kam" si "çdo gjë që është bashkë me ty, diçka të përket ty, diçka që është e lidhur me ju, diçka që është pjesë e juaja ose e identitetit tuaj, diçka që është e lidhur me emrin ose ekzistencën tuaj dhe deri në gjuhën më të re latine "së bashku me (një tjetër)",
Pra, nga "kon" e Gegnishtes" një lidhje dyshe "ju" dhe "të tjerat që lidhen me ju, janë bashkë me ju, emrin tënd, etj" lindi "kon" e latinishtes "së bashku me".
Gjuha shqipe zbulon hollësitë magjepsëse të evolucionit të gjuhës!
Vijon...
Comments
Post a Comment