Etimologjia e fjalëve KONTROLARE dhe KOMANDARE.

Etimologjia e fjalëve KONTROLARE dhe KOMANDARE.

Padyshim që format "bazë" të gjuhës shqipe gjuha themelore evropiane janë mjaft të ndërlikuara.
Në gjuhën shqipe ekziston një shprehjet "E kam ne dore X person", "ai e ka ne dore", te cilat jep dyshimin e parë të etimologjisë së fjalës latine kontroll.
Nuk po jap këtu etimologjinë zyrtare te kontrollit sepse eshte etimologji ideologjike dhe nuk perfshin konceptin kryesor te konceptit të kontrollit, e kam në dore, apo e poseduar me shqipen e reformuar dhe ndryshuar emrin nga dy kishat themelore europiane. 

Kemi edhe shprehjen mbaje zogun sa e ke në dorë!
Çfarë do të thotë kjo?
Dora përfaqëson vullnetin e njeriut për të bërë çfarë të dojë me atë që zotëron, vetë njeriu si zot apo pronar dhe të drejtën e tij për të zotëruar, për të komanduar, për të kontrolluar atë që kevnë dore

Një objekt mund të jetë në dorën time ose jashtë dorës sime.
Këto dallime kuptimore përkatëse në gjuhën shqipe paraqesin ato aspekte të morfosintaksës më të rëndësishme për një diskutim të semantikes themelore të fjalëve KONTROLL dhe KOMANDOJ

Unë kam përshkruar në shkrimet e mia jo vetëm se si kodifikohen fjalët e gjuhës shqipe, por edhe si kodifikohet mendimi në gjuhën shqipe.
Një nga ndryshimet semantike të koduara në kallëzuesit e kontrollit dhe të moskontrollit përfshin natyrën e palëvizshme fizike të GJËSË që kontrollohet, e cila është në duart e dikujt ose në mënyrë metaforike duart e dikujt përfshijnë të gjithë personin, dhe drejtpërdrejtësinë e ndërveprimit të objektit me personin qe ka në duar objektin ne shprehjen "e kam në dorë".

Duke zgjedhur nga këta përbërës, "Unë e kam dorë", me kam foljen pronore, dorë vendndodhjen dhe e = "atë" të objektit te zotëruar, një folës përfundimisht përcjell kuptimin bazë në lidhje me pronësinë e sendit dhe vullnetin e poseduesit të saj të kontrollojë atë që ka në dorë. Për shkak të këtij ndryshimi, që e bën ndërtimin e konceptit që kam në dorë, te japi gjithashtu kuptimin e kontrolloj, komandoj objektin ose personin që ë zotëron. Ndërtimet bashkuese te fjaleve shqipe "e kam në dorë" qe semantikojne njëkohësisht pronësine e objektit dhe vullnetin e pronarit të sendit ose personit, për të bërë çfarë të dojë me të është informacioni bazë semantik i koncepti kontrolloj dhe komandoj.

"Kam në dorë" është një frazë foljore, është pjesë e frazave që nënkupton veprimin plotësisht të kontrolluar që kryen zotëruesi që e ka në dore njeriun ose sendin, ku përfshihen të gjitha grupet e fjalëve dhe veprimit të trajtimit, veprimeve dhe emrave të drejtimit, kufizimit, manipulimit nga zotëruesi, vendosja se çfarë duhet te bëhet me ose të bëjë me objektin ose njeriun e zotëruar, si duhet trajtuar, sjellë, bartur, hedhur në plehra, hedhur diku, shtyrë, shtypur, poshtëruar, mbyllur, i burgosur etj.

Etimologjia
CONTROL=
KONTROL=
KON TROL=
KON DROL=T>D
KON DORL= RO>OR
KON DOR-L=L mbarese

Kon=folja kam
Dor=dore

KOMANDARE=
KOM AN DARE=
KOM NA DARE=AN>NA
KOM NE DARE=A>E
KOM NE DORE=A>O

Kam ne dore eshte rrenja e komandare.