Skip to main content

Posts

Showing posts from April, 2023

Te etimology of Latin word prātum

Për etimologjinë e prātum. Analiza etimologjike, nëse kryhet me një qëllim të caktuar dhe e pa ndikuar nga ideologjia mbizotëruese bashkohore gjuhësore dhe historike, mund të përfaqësojë një meditim filozofik më vete, për të qenë të saktë, një operacion gjithe drejtimesh te mbyllur rethor duke cikur çdo pikë të perimietrit shumëdimensionësh të fjalës që shërben fillimisht për të hetuar kuptimin e fjalëve, dhe në skaj jo vetëm të mbesi thjesht një hetim, si mendohet zakonisht gabim sot, hetim është mjeti por jo qëllimi, por të mbart qëllimin gjetja e amës dhe atit të fjalës, cila gjuhë e ka lind fjalën, t'gjëndet e vërteta e origjinës së gjuhës. Fjalët pasi pastrohen fonetikisht dhe thelbësisht zbulojnë me gjithë shkëlqimin e tyre të parëlindur qartësinë e ndërthurjes simbolike nga e cila burojnë dhe të cilës i referohen, natyrën fizike të tyre dhe gjurmët e fjalës t'drejtojnë drejt një te panjohure për t'zbuluar vizionin e krijuesve të parë të fjalës për botën e jashtëme fi...

The etymology of the ancient Greek word αβλαδεως

αβλαδεως është një fjalë e lashtë greke që do të thotë e ëmbël. Robert Beekes shkroi se nuk ka etimologji për këtë fjalë. Mundësia e parë etimologjike ABLADEOS= ABLADEOS= A BLADEOS= E BLATEOS= D>T E BLETES= ku EO>EA>E Ose E BLETE OS ku OS eshte thjeshte mbarese formuese. E BLETES ESHTE. Shqipja e vjeter mund te rindertohet si: A BLADE OS E BLETES eshte Në shqip kemi mbiemrin *ambel, qe mendoj se vjen nga e ambla, e cila mendoj se është mundësia tjetër qe ka lind fjalën e greqishtes së vjetër" Mundësia e dytë etimologjike: ABLA+ AMBLA+ Kemi kthimin e b>mb karakteristike e gjuhes shqipe. Nga një ambla e shqipes, ose një krijim i një mbiemri nga emri Bleta, si "a bletes/e bletes"="a blede os" eshte origjina e kesaj fjale. Vetem formimi i mbiemrave te gjuhes shqipe me nyje e/i perpara mund te argumentoje a-ne perpara bledeos Është interesante si eshte ndarë kjo fjalë përgjysmë, pasi shqipja ka e ambla dhe greqishtja e vjetër edeos, fjalen tjetër qe ka ...

The etymology of the word Sniper

Snajper, SNIPER Etimologet thonë duke se vjen nga India kur ushtarët britanikë stërviteshin per qitje me një zogun qe quhet....snipe Njesoj si me fjalen punedit, qe "e di punen" dhe quhet mjeshter, por vjen nga India. Por, sugjeroj qe vjen nga *s'nih e shqipes, pa ndjerë, pa u nih bërë, pa u nih bër, ku b>p, s'nih per, snihper është etimologjia, i fshehur me fjalë të tjera. Mendova ne fillim qe ende eshte dikush që i njeh kodet shqipe, ndoshta jane të shkruara diku, dhe i zbaton kur ndërtohen fjalë të reja, thjesht i zbaton ato, teori konspiracioniste iua kanë vënë emrin, ose ndoshta fjalët ndonjëherë futen në origjinën e gjuhes parë padashur. Por e kisha gabim. E kanë marrë nga emri i zogut, por emri i zogut mbart snihper>sniperi gjuhen e vjetër shqipe sepse është zogu që “se nih” kush kur vjen dhe kur ikën prane tij.  Snipe një zog jashtëzakonisht sfidues për gjuetarët për shkak të vigjilencës së tij, Sniper një zog jashtëzakonisht sfidues për gjuetarët për sh...

The true etymology of the word lopata.

Origjina e fjalës lopatë. Lopata e gjuhes shqipe konsiderohet e huazuar nga gjuhët sllave, ndërsa fjala lopë jo. Shpatulla e një lope të madhe përdorej si lopatë për të hequr me dheun kur ende hekuri nuk ishte shpikur. Shembujt të lopatave të hedhura dhe të thyera të tilla janë të përfaqësuara mirë në vendet neolitike dhe të epokës së bronzit të hershëm. Që nga neoliti e deri në kohët relativisht të vona, ashtat e shpatullave të kafshëve të mëdha, veçanërisht lopëve, janë përdorur për prodhimin e lopatës. Gjetjet e lopatës me ashtë lope mund të gjenden në të gjithë Evropën dhe Lindjen e afërme. Në të gjitha gjuhët sllave ekziston një lidhje e drejtpërdrejtë midis fjalëve shpatulla (cz. lopatka; sk. lopatka; pol. łopatka) dhe lopata (cz. lopata; sk. lopata; pol. łopata). Rejzek sugjeron se pika fillestare e lopata është indo-evropiane *lēp-, *lōp-, *lƏp- por ai mendon se vjen nga "diçka e sheshtë". Une mendoj që lopata rrjedhë nga *lop e gjuhes shqipe nga emri i objektit gjuh...

The true etymology of the word Plata

Plata (pagesa) në rumanisht dhe sllavisht. Sllavët fabrikuan një etimologji qesharake që plata rrjedh nga tekstilet për shkak të metodës origjinale të pagesës me tekstile???? Vërtet ? Dhe ata bindën shumë "gjuhëtarë" Madje guxoni të thone vjen nga protosllavishtja "platiti" që është pikërisht si thonë rumunët në shumës "Voi platiti" (ju paguani) Iti' është në gjuhën rumune italiane, siciliane dhe sardineze. Constantine Cristin mendon se plata rrjedh nga spanjishtja/katalanishtja, Plata' (argjendi dhe paratë) ashtu si argent' në frëngjisht gjithashtu do të thotë të njëjtën gjë. Një fjalë e trashëguar në kohën romake. Pse Plata për argjendin gjithsesi? Në të kaluarën, argjendi rrafshohej (plat= sheshtë) në monedha për pagesë. A është e saktë kjo etimologji e dyte e kesaj fjale? Në shqip themi kur kam disa borxhe për të paguar kam per te larë ca borxhe. Si mund të lahen borxhet? Borxhet nuk janë rroba. Duke e konsideruar borxhin si një njollë mora...

The true etymology of the word Dalta

Marrëzia e gjuhësise se sotme dhe gjuhëtarët për fjalën Dalta. Lexoni këtë më poshtë nga Wiktionary: Ose një term i trashëguar, ose një huazim sllav. Çabej e konsideron atë të trashëguar nga proto-indo-evropianishtja, duke renditur protosllavisht *dolto (“daltë”) dhe latinisht dolō (“Unë pres”) si bashkëngjitëse dhe duke e lidhur nga brenda me deltinë (“balte”). Argumentet e Çabejt bazohen në mungesën e huazimeve arkaike nga sllavishtja në shqipe; në këtë rast, një huazim do të kërkonte shkëmbim gjuhësor përpara metatezës likuide sllave. Omari nuk pajtohet me paralelizmat e Çabejt mes daltës dhe deltinës për shkak të problemeve semantike. Svane hedh dyshime mbi argumentet e Çabejt, duke sugjeruar se ajo mund të jetë huazuar më vonë nga një gjuhë sllave e jugut (që rrjedh nga protosllavishtja *dolto) dhe metateza *dla- > *dal- mund të ketë ndodhur brenda shqipes për lehtësinë e artikulimit. Ruhet në sllavishten e jugut si bullgarisht длато (dlato). Rumanishtja daltă (“dalta”) shihet ...

The etymology of the word Charivari.

They write that the origin of the word charivari probably comes from Vulgar Latin *caribaria, plural of caribarium, already referring to the habit of rattling kitchen utensils with an iron rod, or perhaps from Greek καρηβαρία (karēbaría), literally "heaviness in head". " but is also used to mean "headache", from κάρα "head, head" and βαρις "heavy" is a Western collective rite, very similar to carnival. The law whose memory is transmitted to us by Plato (Plato, in legib lib.XVIII, dial 8) shows that the charivari was originally a deed by which someone declared that he enjoyed the right of ownership over a herd of fugitives. (reference: Mémoire de la Société Royale Académie de Savoie, first series volume VI, page 214: From bees to old men by M. le Général comte de Loche). Charivari is a symbolic process of members of a village community, a manifestation characterized by moral and sometimes physical violence aimed at sanctioning people who h...

The etymology of the word Charivari

Charivari (Karivari). Ishte një zakon popullor evropian dhe i Amerikës së Veriut, i krijuar për të turpëruar një anëtar të komunitetit, në të cilin  organizohej një paradë tallëse që kalonte zakonisht përmes vendbanimit te komunitetit, e shoqëruar nga një serenatë tallëse. Turma synonte të bënte sa më shumë zhurmë të ishte e mundur duke rrahur në tenxhere dhe tepsi ose çdo gjë që u kapte dora. Shkruajnë që origjina e fjalës charivari ka të ngjarë vjen nga latinishtja vulgare *caribaria, shumësi i caribarium, tashmë duke iu referuar zakonit të zhurmës së enëve të kuzhinës me një shufër hekuri,  ose ndoshta nga greqishtja καρηβαρία (karēbaría), fjalë për fjalë "rëndim në kokë". " por përdoret gjithashtu për të nënkuptuar "dhimbje koke", nga κάρα "krye, kokë" dhe βαρύς "i rëndë, barrë" është një rit ose rit kolektiv perëndimor, shumë i ngjashëm me karnavalin. Ligji kujtimin e të cilit na e transmeton Platoni (Platoni, në legib lib.XVIII, dial 8...

The etymology of the Latin word preparare

Është e vështirë të përshkruhet procesi historik i formimit të fjalëve. Por si e formoi ndërtuesi i pare i fjales formen dhe kuptimin e fjalës? Si formoheshin format dhe kuptimet e fjaleve në mendjet e tyre para se fjalet të përfundonin në fjalorin e gjuhës së tyre? Përgjigja për mua do të ishte: 1) Fjala u ndërtua nga domosdosheria e percaktimit gjuhesore te objektit ose veprimive per ta bere te njohur brenda nje grupi te caktuar njerezve per te kominikuar midis tyre. Kjo do të thotë se fjalet ishin absolutisht thelbësore për njerëzit. Komunimikimi midis anetareve te grupi nuk mund të funksionojnë pa to. 2) Forma dhe kuptimi u percaktua ne baze te cilesive fizike te objekteve qe fjala percakon 3) Fjala ruajti ekzistences e saj përmes përseritjes së saj gjate kominikimit brenda grupit. Por çfarë do të thotë kjo? Secili prej anëtareve të grupit të kohes kur është formuar fjala kishin një vetëdije të qartë per ndërtimin e formës së fjalës dhe kuptmit të saj. Ata bënin pasurimin e vazhd...

Why Robert Beekes failed on Pre-Greek

Robert Stephen Paul Beekes (Dutch: [ˈbeːkəs]; 2 September 1937 – 21 September 2017) was a Dutch linguist who was professor of comparative Indo-European linguistics at Leiden University and the author of many monographs on the Proto-Indo language. European. Robert Beekes also worked on Pre-Greek, the language he called non-Indo-European, spoken in Greece before Greek, according to him probably around 2000 BC. Since this language was not written, Beekes took his information from many words in classical Greek that show a non-Greek structure and development.  One of these words is *ἀδάμας , whose etymology I deduced in 2014 without reading his book.  I wrote in this blog: "Do linguists know that ἀδάμας – adámas of old Greek exists in today's Albanian in the form of "pa ndam"? When I read his book and these very words, I was stunned. How can a linguist of such a level not understand this word and its origin.  Beekes writes: "Adamas, hard metal? Diamond? Derived from...

The words of human body and their linguistic analogy with the physical objects of the nature

Nga kërkimet e mia asht duke dal gjithmonë e ma qartë se gjuha e parë e shqiptarëve ishte gjuha që krijoi e njita fjalët e trupit të njeriut dhe në mënyrë të ngjashme, analogjike, krijoi emrat për objektet në natyrë që kanë ngjashmëri me pjesët e trupit te njeriut. Kështu, emrat e veçantë të objekteve të la-rta si male dhe kodra kanë emrin "kry-Kro", emrat e gadishujve dhe ishujve kanë konceptin ndertimor fjalet *kry, *krah, *gjuhë, *dorë, *gisht, emrat e gjireve me *gji, "buze", *bythe, emrat e ngushticave, luginave me gryke, bri, qafe emrat e liqeneve dhe fushave me *goje si *gjol, anagrama e gola si *lag, *lago etj.  Bëhet fjalë për gjuhën e parë njerëzore në botë kur njerëzimi ishte shumë i kufizuar në numër. Këto janë fjalë që u krijuan në fillim të krijimit të gjuhës njerëzore.

New linguistic theory: Mouth and lake concepts and their linguistic conection

Pse gola, goja lidhet me foljet lag dhe gjol, si emrat latinë lago etj nënprodukte të këtij koncepti të parë. Si gjithmonë, ndërtimi i fjalëve shqipe lidhet me shkencën e njeriut të asaj kohe, aftësitë e tij vëzhguese dhe krijimin e fjalëve të bazuara në mbi para-logjiken shkencore njerëzore. Shpjegimi shkencor i krijimit gjuhësor është më poshtë. Nuk ka lidhje me etimologjinë dhe filologjinë. Dy shkencat e mësipërme pengojnë zbulimin se si është ndërtuar gjuha njerëzore. Krijimi i gjuhës njerëzore është shumë më i thellë se sa mendohet. Një gojë prodhon mbi 6 gota pështymë çdo ditë. Çfarë është pështyma: Pështyma është një lëng jashtëqelizor i prodhuar dhe sekretuar nga gjëndrat e pështymës në gojë. Tek njerëzit, pështyma është rreth 99% ujë. Megjithëse funksioni i tij kryesor I gojes është të ndihmojë në shijimin dhe ngrënien e ushqimit, goja eshte gjithmone e lagësht pavarësisht nëse jeni duke ngrënë apo jo. Një gojë e lagur do të thotë që gjëndrat tuaja të pështymës funksionojnë si...

The etymology of the word Karaburun, Carbonara and Crabonxa.

E vërteta vonohet, por vjen dita që del. Në faqen e internetit te Wikipedia për gadishullin shqiptar të Karabarunit jepet etimologjia e fjalës me origjinë në turqisht nga “kara” që do të thotë e zezë. Zoti e di se çfarë lidhje ka ky gadishull me ngjyrën e zezë. Ne wikipedia për Karaburnin shqiptar shkruhet fjalë për fjalë: "Ngushtica e Mezokanalit ndan gadishullin nga ishulli i Sazanit, ndërsa në juglindje shtrihet Gjiri i Vlorës. Emri i tij “Karaburun” rrjedh nga turqishtja që do të thotë “kep i zi”. Në antikitetin klasik, emri i tij ishte "Gadishulli Akrokeraunian" (Ακροκεραύνιο ακρωτήριο), emri i të cilit rrjedh nga malet eponime Akrokerauniane" Është një Karaburun tjetër në Turqi që në faqen e bashkisë së qytetit thotë fjalë për fjalë se "Për emrin Karaburun ka disa mundësi të ndryshme. Njëra që përmendet në faqen e internetit të bashkisë është se do të ishte një formë e modifikuar e Caleberno. Një mundësi tjetër mund të ketë të bëjë me vetë përkthimin e em...

The etymology of the ancient Greek word κρεμαμαι / krémamai

Një shëmbull tjetër i origjinës së gjuhës së lashtë greke është folja: κρεμάω(kremo) 'var',  'për të varur" (Kalimtare) var (kremó) (Pesore) varem (krémomai) Ne greqishten moderne a κρεμ(ό) + -αω, e cila eshte huazuar nga greqishtja e vjetër κρεμῶ (kremô), trajta e kontraktuar e κρεμαω (kremáō) < κρεμαμαι (krémamai), krímnēmi (krímnēmi) me etimologji të pasigurt. Pra, etimologjia e fjalës është me origjinë të panjohur. Robert Beekes analizon fjalën duke shkruar: "... një lidhje me κρεμαμαι/me var  ka qënë dikur evidente. Megjithatë, ne e dimë tani se shumica e zanoreve të gjata kthehen në një zanore të shkurtër plus një tingull grykor, dhe se zanoret e gjata nuk mund të postulohen rastësisht. Në këtë rast të veçantë, thjesht nuk ka formacione të imagjinueshme që do të përmbanin një zanore t'gjatë në rrënjë. Ky kundërshtim morfologjik forcohet nga fakti se nuk ka asnjë gjurmë të rrënjës së pritur -fundore-a- < *-h2- (si në Kremamai < *kremh2-). Përfund...

RRÊNA

E ngjizur në gjakun e shqiptarit prej mijëvjeçarësh është thënia e së vërtetës. Fatmir Iliazi. GEG RRÊNA Mos thuej rrêna kurr, o fëmi  por gjithmonë t´i keshë mëni.  Nji ndeshkim asht fort ma mirë, Se rrêncak ndokush me t´thirrë. Mos t´shkojë mendja se me rrêna  Fajin tand e msheh përmbrenda;  S´vonon dita, gja s´e ndal,  E´ në fushë rrêna ka me dalë. Por veç marrja ka me t´mbetë  E kund besë nuk ke për t´gjetë.  Edhe t´drejtën n´kjoftë se e thue,  Për rrêncak kanë me t´kujtue.                        Dom Ndre Mjedja               TOSK           Gjënjeshtra Mos thoni gënjeshtra kurrë, o fëmijë por gjithmonë t´i keni ato mëri.  Nje ndëshkim eshte më i mirë,  Se sa genjeshtar ndokush t´thërasë, Mos t´shkojë mendja se me gënjeshtra,  Fajin tënd do e fshehësh përmbrënda;  S´vonon dita, asgjë nuk do e ndalë,...