Skip to main content

Poshtë dhe depozitoj

Poshtë dhe depozitoj (depozit).

Poshtë (ndajfolje) e gjuhës shqipe.
Origjina:
Një formim në -shtë > *-est, nga posh, nga proto-indoevropianishtja *pṓds. Ka lidhje me hititishten (pata), "greqishten" e lashtë πούς, ποδός (poús, podós), anglishten e vjetër fōt ("këmbë").
Orel sugjeron një huazim nga latinishtja poste, poste ("pas, prapa"), por problemet fonetike dhe një ndryshim rrënjësor në kuptim e bëjnë të pamundur.
Ndërsa depozitim: nga latinishtja depozitus, paskajorja e deponere "shtroj mënjanë, vë poshtë, depozitoj", përdoret gjithashtu për lindjet dhe bastet, nga "larg" (shih de -) + ponere "për të vënë, vendosur".
Është kjo etimologji e saktë?
Cila është "poshtë" dhe cila është "vendos" ne fjalën latine?
"Deponere" kuptonte "shtroj mënjanë, vë, depozitoj", përdorej për lindjet, e cila vjen nga de "larg" (shih de-) + ponere "me vënë, me vendos" (paskajorja positus.
Çlidhje llogjike ka "larg vendos" me depozitë?
Deposit ka fjalën shqipe poshtë, sepse fjala latine për pas eshtë "poste" nuk eshte me kuptimin "poshtë" , dhe për poshtë në latinisht është "deorsum".

Ku qëndron lidhja llogjike e rrënjës së fjalës?

DEPOSITE=
DE POSITE=
DHE POSTE=
DHE POSHTE

"Dhē poshtë" thotë shqipja. Kuptimi i vjetër i parë është "dhė poshtë". Etimologjia tradicionale e "depozit" e gjurmon atë në latinisht "depositus", që rrjedh nga "de" (larg) + "ponere" (për të vënë ose vendosur), por kjo paraqet sfida fonetike dhe semantike."Depozitë" lidhet me shqipen "posit" (poshtë) dhe "dhe" (dhē). Zbërthimi i "depozitës" në "de" + "posite" ēshtë "dhe posht".
Dy janë mundësitë e para kuptimore të fjalës, mundësia që "dhē" është në kuptimin me dhanë, jep dhe e dyta që "dhê" do të thotë tokë, dhe "dhe poshtë" nënkupton "nën tokë" ose "nën sipërfaqen e tokës". Këto afrojnë shtresën kryesore kuptimore. Padyshim rrënjën kryesore e mendimore e mban fjala "poshtë" e gjuhës shqipe, që i mungon latinishtes.
Kjo fjalë mund të lidhet me praktikat e lashta të futjes së ushqimit në dhē, si mishi, për ta ruajtur atë. Kjo sjellje vërehet me të vërtetë te kafshët si dhelpra dhe qentë, dhe ka të ngjarë që njerëzit e hershëm të përdornin këtë metodë për të ruajtur ushqimin për ta ruajtur nga temperatura e lartë, pasi dihet që nëntoka është më e fresket se mbitoka si dhe ruajtur ushqimin nga kafshët në fazat e hershme, ose ruajtur ushqimin për një periudhe të mëvonshme kur ktheheshin duarbosh nga gjuetia e kafshëve, kur gjuetia ishte e vështirë për shkak të faktorëve të ndryshëm dhe gjetja e ushqimit ishte e vështirë.
Praktika tradicionale e ruajtjes së produkteve bujqësore si patatet dhe qepët në gropa nëntokësore në veri të Shqipërisë është një shëmbull përsosur i konceptit "dhe poshtë" (nën tokë) në veprim.
Duke "dheposhtë" prodhimet në tokë, të parët e shqiptarëve përdorin me zgjuarsi vetitë natyrore ftohëse dhe ruajtëse të tokës për t'i prodhimet bujqësore e tyre të freskëta për një periudhë më të gjatë. Kjo teknikë e lashtë, e transmetuar ndër breza, tregon një kuptim të thellë të mjedisit dhe zgjuarsisë së trashëguar nga të parët tanë.
Përzgjedhja dhe trajtimi i kujdesshëm i produktit, ruajtja dhe mbulimi i tij me një shtresë dheu, "dheposhtë", nxjerr në pah lindjen e koncepteve-fjalëve te gjuhës më lidhje me dheun,, ushqimin, traditën e ruajtjes së ushqimit.
Njohuritë dhe shembujt nga gjuha shqipe pasurojnë të kuptuarit tonë për gjuhën, kulturën dhe përvojën njerëzore!
Ky hetim etimologjik nxjerr në pah rëndësinë e marrjes në konsideratë të konteksteve kulturore dhe mjedisore në të cilat u zhvilluan fjalët. Krijimi i kësaj fjale mund të lidhet me aspekte praktike të jetës njerëzore, si ruajtja e ushqimit.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Nephilim

N 'eh - Ph 'ih- L 'ee- M /  Nepheeleem Zacharia Sitchin (July 11, 1920 – October 9, 2010)  wrote the " Nephilim " (נְפִילִים) is derived from “nafàl" and means “fall". The term Nephilim occurs in Genesis 6:1-4, describing the point of time when three things began: men began to increase in number, came into existence the daughters of men , and the sons of God went to the daughters of men and had children by them. Is the "nephillim" really only a Hebrew word? That question is very subtle, however I think it has been more a limit of thinking for linguists rather than a serious argument. Let's begin first with the probable meaning the linguists think it is. We know that the " fall"  in every language means moving downward from a higher position involuntarily, usually by an accident, which maybe was the reason why Michael S. Heiser, PhD candidate, Department of Hebrew and Semitic Studies , University of Wisconsin...
7 comments
Read more

Word creation. The "D" letter origin and the "D" pictogram rule of the word creation.

  In this article I will cover  the origin of the letter  D letter, and the pictogram concept of the word creation.  It was my first discovery of the word creation. In this blog I will give my discoveries, the rules of word creation of the European languages. Multiple theories exist as to how language first originated. Nobody is sure which one is true. Certified Translations Get Pricing Order Translation What is the Oldest Language in the World? There are over 7,000 languages in the world. Could there have been a time on the earth that we all spoke one language? If so, what is the oldest language in the world?  So what was the first language?  Discovering the first language that people spoke is difficult because so many languages died and were considered lost in history. However, ancient languages still survive until today; these languages may have been transformed a lot but their old origins may be traceable. Written languages existed but this does n...
3 comments
Read more

Total positional tolerance at material condition

Total positional tolerance at material condition (Hole) Suppose the Ø 1.005 / 1.010 hole is inspected and there are six parts with different ID dimensions. Their actual sizes checked with run out methods give that their actual axis is to be .006” over and up from the true position even though they have different actual ID’s. We want to know which part is within true position tolerance at MMC. Parts to be acceptable require some calculation when is used the run out method.             In GD&T, maximum material condition (MMC) refers to a hole that contains the greatest amount of material.             To understand and memorize simply and logically the concept, I suppose that you have a part designed as a square with one hole in the center, Ø 1.005 / 1.010 . You have produced just 5 parts and measured their holes. The hole of part #1 is on the low side of its tolerance Ø 1.005" and the hole of part #5 is on high sid...
1 comment
Read more