Skip to main content

Want and Wish and Will.

Folja e gjuhës Shqipe me “dasht” dhe format e saj si dua, do, do, duam, doni, duan, desha, deshe, deshte, doja, doje, donte, deshëm, donim, deshët, donin, deshën janë të vetmet që i japin kuptim njësive të gjuhës Italiane të mëposhtme:
1.desiderare; desiderio/ desire, wish
2. adorare (adoro)/ adore, worship
3. dovere (verb form)/ must, have to, should, ought to

Shikohet qartë që bazë e marrë eshtë “do” dhe “des”.

Në derivatet brënda vete gjuhës Shqipe shihet qartë uniteti dhe lidhja e fortë llogjike-semantike midis njësive me një rrënjë të parë:

me *dasht- do / want

1. dashuroj (dashuri) / love

2. dëshiroj (dëshirë) / wish
3. adhuroj (adhurim)/ worship
4. duhet, domosdo -kuptimi pasiv kur ai sendi, ngjarja do ashtu të bëhet. Ngjarja, ose sendi kanë dhe ata “do”-në e tyre. / must, have to, should, ought to
5. do të- formimi i kohës së ardhme të foljes/ will

E disa njësi të tjera që nuk po i përmënd këtu.

Gjuha Shqipe është gjuha më llogjike dhe efikase në botë. Qëndron shumë afër mënyrës së koduarit të koncepteve që kryen truri njerëzor gjatë punës së tij. Puna e trurit është e njëjtë me atë xhirimit pambarim të një filmi me tre dimensione jo vetëm të figurës, por edhe zërit, erës, shijes, dhëmbjes, etj.

Italishtja ka në familjen me rrënjë të njëtë semantike njësitë e mëposhtëme:
 
* Volere (voglio, vuoi, vuole..)/want

1. amare (amore)/ love
2. desiderare (Desiderio)/ desire, wish
3. adorare/adore, worship
4. dovere/ must, have to, should, and ought to

5.+ ò, ài, à,../ will

Shikohet qartë një shkëputje llogjike ndërtimore në Italisht, ku format "amare" dhe "volere" janë plotësisht të huaja për format "deside+rare", "ado+rare", dhe "do+vere/do bere". Nga ana tjetër, pikërisht kjo kombisje formash të huaja për njëra tjetrën brënda një gjuhe, por që vinë nga një burim semantik e bën atë gjuhë më pak efikase sepse rrit punën memorizuese dhë përdoruese të trurit panevojmërisht. Të njëjtën moslidhje organike semantike të tyre na jep edhe Anglishtja.

Analiza argumentuese semantike e tyre është shumë më gjatë dhe e ndërlikuar, por mendoj se është e mjaftueshme ketu të jap thelbin e prejardhjes semantike.

Ndonji mund të kundërshtoj, por duhet të dihet më shumë reth kësaj. Sa për argument kundër skeptikeve po jap një fakt që në gjuhën kineze nuk ka dallim midis *dua dhe *dëshiroj, përdoret pak a shumë e njëjta folje.

Tjetër argument i fortë është ndërtimi i së ardhmes ne gjuhen Shqipe, ende një enigme e pazgjidhur. Pse Shqipja përdor *do-në në të.

Ç’është *dëshiroj në fakt dhe ç’farë dallimi ka nga me *dasht?

Dallimi është i thjeshtë: *dëshiroj është një "me dasht" në kohën ardhme. Eshtë një ndjenjë e thjeshtë njerëzore për të patur një diçka, kokhyet lehtë që në të tanishme nuk e ke. Ose, një ndodhi e ardhme për të patur një diçka, kokhyet që nuk e ke tani.

Pra, është një "do të doja", një përsëritje e "do"-së. Sikur ta ndërtonim *dëshiroj me Shqipen e sotme pikërisht tani, dëshiroj do të bënte "dotedoja", ose "dodesha". në kohën e ngrirjes së bashkimit dhe ndryshimet e mundshme të mevonshme sjellin një "des+do+sufix", ku o-ja gjitmonë dihet që kalon në ndryshimet e njohura: në "u",tek *duhet adhurim,"a", tek *dashuri, "e", desire, "ë", *dëshirë. Dihet gjithashtu që ‘s’ tenton te ‘sh’. Në gjuhësinë e sotme nuk dihet vetëm pseja e këtyre ndryshimve fonetike. Unë e mendoj që arsyeja është tendenca që ka gjuha e folur që tingujt ti prodhojë në vënde të gojës në mënyrë të atillë që ata të shqiptohen sa me shpejt që të jetë e mundur dhe sa më më lehtësisht. Eshtë një efikasitet i çuditshëm automatik i gjuhës që tenton gjithmonë të uli kohën e të folurit dhe lodhjen gjatë të folurit.

Por, në gjuhë, kalojmë përsëri në funksionin llogjikor të fjalës, kur u ndërtua për herë të parë ky funksion i ri i njësisë së vjetër, ndërtohej gjithmonë në të tashmen, sepse sistemi i referimit kur fillon ndërtimi është gjithmonë e tashmja, atëhere ndodh veprimi për herë të parë, dhe është gjithmonë objektiv dhe konkret, asnjiherë abstrakt sikur random mendohet sot. Abstraktizimi ndodh më vonë dhe unë mendoj që është vetëm një përgjithësim i thjeshtë emërtues i një veprimi-fjale të mëparshme që përcaktonte gjuhësisht një veprim 100% konkret.

Eshtë shumë më i ndërlikuar argumentimi kohor semantik, por ju jap dy shëmbuj krahasues në dy gjuhë te njohura që të krijoni një ide për skemën e përbashkët ndërtimore:

Anglisht: Want-Wish-Will

Shqip: Me *dasht(Dua)-Deshiroj-Do (+të ,por "të" është një shtesë e mëvonshme)

Vetë gjuha Italiane nuk i shpjegon dot ato njësi. Folja bazë e saj për dua është *volere-"voglio" fare pa lidhje me *desiderare, *adorare dhe *amare shihet qartë që është shumë larg si njësi nga të dy grupet.  Ndersa amare ka shume mundesi vjen nga fjala ama.
Gjuha Italiane vjen më shumë nga gjuha Ilire se nga çdo gjuhë tjetër, perveç gjuhës Shqipe, dhe përmban Shqipen e vjetër, ose Ilirishten e fshehur nën lekurën e saj. Është metoda dhe mendimi i sotëm gjuhësor shumë i prapambetur që nuk arrin në zbërthimin dhe mbikalimin e nivelit të sotëm plotësisht jo shkencor.

The reproduction of part or all of the posts in the linguisticglob.blogspot.com website is prohibited in printed media without the written permission of the owner of this blog Fatmir Iliazi.

Comments

Popular posts from this blog

Nephilim

N 'eh - Ph 'ih- L 'ee- M /  Nepheeleem Zacharia Sitchin (July 11, 1920 – October 9, 2010)  wrote the " Nephilim " (נְפִילִים) is derived from “nafàl" and means “fall". The term Nephilim occurs in Genesis 6:1-4, describing the point of time when three things began: men began to increase in number, came into existence the daughters of men , and the sons of God went to the daughters of men and had children by them. Is the "nephillim" really only a Hebrew word? That question is very subtle, however I think it has been more a limit of thinking for linguists rather than a serious argument. Let's begin first with the probable meaning the linguists think it is. We know that the " fall"  in every language means moving downward from a higher position involuntarily, usually by an accident, which maybe was the reason why Michael S. Heiser, PhD candidate, Department of Hebrew and Semitic Studies , University of Wisconsin

Total positional tolerance at material condition

Total positional tolerance at material condition (Hole) Suppose the Ø 1.005 / 1.010 hole is inspected and there are six parts with different ID dimensions. Their actual sizes checked with run out methods give that their actual axis is to be .006” over and up from the true position even though they have different actual ID’s. We want to know which part is within true position tolerance at MMC. Parts to be acceptable require some calculation when is used the run out method.             In GD&T, maximum material condition (MMC) refers to a hole that contains the greatest amount of material.             To understand and memorize simply and logically the concept, I suppose that you have a part designed as a square with one hole in the center, Ø 1.005 / 1.010 . You have produced just 5 parts and measured their holes. The hole of part #1 is on the low side of its tolerance Ø 1.005" and the hole of part #5 is on high side of its tolerance Ø 1.010". Here is the question: W

The connection between the Albanian language and Sumerian/Akkadian

Lidhja e gjuhës shqipe me sumerishten/akadishten. Akadishtja është një gjuhë magjepsëse—gjuha më e hershme që gjuhetarët e cilësojnë gabimisht semite—që ka mbetur e pashprehur për 2000 vjet. Vetëm në 200 vitet e fundit studiuesit kanë qenë në gjendje të deshifrojnë gjuhën e lashtë falë mbishkrimeve në pllaka guri dhe balte. Në vitin 2011, Universiteti i Çikagos më në fund botoi fjalorin e tij epik në tërësinë e tij. Më bëri shumë përshtypje një nga fjalët e para të fjalorit, fjala ABALU qe do të thotë të sjellësh, të transportosh, të mbartësh, të mbash fëmijën e palindur e thënë kjo per nje grua me barrë, etj. Abalu më bëri të mendoj për fjalët shqipe 'bie', 'grua me barrë', m'bart etj. Në atë fjalë-koncept janë tre embrioforma fillistare të gjuhës shqipe dhe origjinojnë prej vetë gjuhës shqipe. Me e nda në rrokje ABALU kemi A BA LU, kuptimi i tre fjalëve të dialektit Gege dhe del shumë qartë kuptimi i lëvizjes nga vëndi, dhe si pasojë dhe lëvizjen nga një vend në