Skip to main content

Dritë dhe drejtë të gjuhës shqipe.

Është i vetmi gjuhëtar Topalli që fjalën e shqipes "drejt" e cilëson të huazuar përmes latinishtes vulgare nga latinishtja "dirēctus".
Nëse i bëjnë një analizë të grupit të fjalëve që kanë lidhje mendimore me "drejtë" çfarë origjine do të na sjelli.
Lidhja mes "drit" dhe "drejt" qëndron në rrënjën e tyre të përbashkët si formë dhe simbolikën e lashtë që e sjell vetëm gjuha shqipe në ditët tona.
Në shqip, "drit" dhe "drejt" vijnë nga e njëjta rrënjë. Kjo rrënjë shihet edhe në gjuhë të tjera, si latinishtja "directus" (drejt) dhe greqishtja "dreitos" (e qartë, e dukshme).
Në kulturat e lashta, drita shpesh shoqërohej me drejtimin dhe të vërtetën. Lidhja midis dritës dhe konceptit i/e drejtë mund të ketë lindur nga ideja se drita udhëton në një vijë të drejtë, gjë e lehtedukshme për këdo sot dhe në atë kohe.
Rrënja dhe simbolika e përbashkët midis "drit" dhe "drejt" pasqyrojnë lidhjet e thella midis koncepteve në gjuhë dhe kulturën e shqiptarëve,
A ka lidhje fjala "directus" e Latinishtes me fjalën dritë të saj?
Jo. Fjala e latinishtes për dritën ishte "lux".
A ka lidhje "dreitos" e "greqishtes" me fjalën dritë të "greqishtes"?
Jo, fjala për dritë e greqishtes ishte ευκός (leukós) (nga duket e shqipes) dhe φῶς (fos) (nga shoh e shqipes)
Në greqishten e lashtë, "dreitos" zakonisht nënkuptonte:
- E qartë, e dukshme. (Nga drita)
- Drejt, i drejtpërdrejtë ose i drejtë (rrezet e dritës)
- E vërtetë. (Sepse mund ta shikosh dhe vërtetosh diçka kur e shikon atë e cila mundësohet vetëm nga drita)
Lidhja e saj me rrënjën e përbashkët "drit" dhe "drejt" të gjuhës shqipe nxjerr në pah origjinën e fjalës ku latinishtja dhe greqishtja e kanë huazuar këtë fjalë nga fjala dritë e shqipes sepse fjalët e gjuhës shqipe "drit" dhe "drejt" kanë të njëjtën formë dhe kanë një rrënjë dhe simbolikë të përbashkët, e cila nuk gjendet në latinisht ose në greqisht. Ndërsa latinishtja dhe greqishtja kanë huazuar këtë fjalë nga shqipja sepse fjalët e tyre për dritë (përkatësisht "lux" dhe "leukós"/"phos") nuk ndajnë të njëjtën rrënjë me "drit" si "drit" dhe "drejt" më shqip dhe "dre në gjuhën PIE.Thjesht "drit" e shqipes u bë "dreitos" në "greqishten" e lashtësisë dhe "directos" në latinisht, ndërsa "drejt" në shqip ishte bërë mijëra vjet më parë.
Lidhja Diell>dit>drit>drejt nxjerr ne pah lidhjen unike ndërmjet koncepteve në gjuhën dhe kulturën shqiptare, të cilat janë ruajtur dhe përcjellë në mijëra vjet.
Lidhja midis dritës dhe "i/e drejtë" dhe ideja që drita udhëton në një vijë të drejtë ka ndikuar n zhvillimin e këtyre koncepteve në gjuhët shqipe fillimisht dhe më vonë në gjuhët e reja.

Reference.

^ Topalli, K. (2017) “drejt”, në Fjalor Etimologjik të Gjuhës Shqipe, Durrës, Albania: Jozef, faqe 407.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Nephilim

N 'eh - Ph 'ih- L 'ee- M /  Nepheeleem Zacharia Sitchin (July 11, 1920 – October 9, 2010)  wrote the " Nephilim " (נְפִילִים) is derived from “nafàl" and means “fall". The term Nephilim occurs in Genesis 6:1-4, describing the point of time when three things began: men began to increase in number, came into existence the daughters of men , and the sons of God went to the daughters of men and had children by them. Is the "nephillim" really only a Hebrew word? That question is very subtle, however I think it has been more a limit of thinking for linguists rather than a serious argument. Let's begin first with the probable meaning the linguists think it is. We know that the " fall"  in every language means moving downward from a higher position involuntarily, usually by an accident, which maybe was the reason why Michael S. Heiser, PhD candidate, Department of Hebrew and Semitic Studies , University of Wisconsin...
7 comments
Read more

Word creation. The "D" letter origin and the "D" pictogram rule of the word creation.

  In this article I will cover  the origin of the letter  D letter, and the pictogram concept of the word creation.  It was my first discovery of the word creation. In this blog I will give my discoveries, the rules of word creation of the European languages. Multiple theories exist as to how language first originated. Nobody is sure which one is true. Certified Translations Get Pricing Order Translation What is the Oldest Language in the World? There are over 7,000 languages in the world. Could there have been a time on the earth that we all spoke one language? If so, what is the oldest language in the world?  So what was the first language?  Discovering the first language that people spoke is difficult because so many languages died and were considered lost in history. However, ancient languages still survive until today; these languages may have been transformed a lot but their old origins may be traceable. Written languages existed but this does n...
3 comments
Read more

Total positional tolerance at material condition

Total positional tolerance at material condition (Hole) Suppose the Ø 1.005 / 1.010 hole is inspected and there are six parts with different ID dimensions. Their actual sizes checked with run out methods give that their actual axis is to be .006” over and up from the true position even though they have different actual ID’s. We want to know which part is within true position tolerance at MMC. Parts to be acceptable require some calculation when is used the run out method.             In GD&T, maximum material condition (MMC) refers to a hole that contains the greatest amount of material.             To understand and memorize simply and logically the concept, I suppose that you have a part designed as a square with one hole in the center, Ø 1.005 / 1.010 . You have produced just 5 parts and measured their holes. The hole of part #1 is on the low side of its tolerance Ø 1.005" and the hole of part #5 is on high sid...
1 comment
Read more